Archiwum z 14th styczeń, 2019

Była taka NOC – w Instytucie Lotnictwa [artykuł nieopublikowany]

W piątek 12 października 2018 roku pasjonaci lotnictwa i techniki spotkali się w Instytucie Lotnictwa na kolejnej, dziewiątej już imprezie edukacyjnej. Pierwsza edycja wydarzenia odbyła się w 2009 roku. Tegoroczna Noc w Instytucie Lotnictwa wpisywała się w obchody stulecia lotnictwa polskiego i odzyskania niepodległości przez Polskę. Celem tej nocnej imprezy jest popularyzacja sektora lotniczego i kosmicznego w Polsce oraz promocja zawodów inżynierskich.

Impreza z roku na rok ma coraz większy zasięg – w tym roku ponad 130 atrakcji przybyło obejrzeć ponad 43 tys. osób. Od godziny 17.00 do 23.00 nie sposób było jednak zobaczyć wszystko. Goście w różnym wieku i odmiennych zawodów tłumnie przekraczali bramy Instytutu. Obdarowani zostali okolicznościowymi naklejkami i balonami z logo wydarzenia wkraczali w lotnicze miasteczko skąpane w nastrojowym wielobarwnym oświetleniu, wydobywającym piękno i moc ponad 20 cywilnych i wojskowych statków powietrznych znajdujących się na wystawie statycznej po sąsiedzku z pasem startowym Portu Lotniczego Warszaw-Okęcie.

Nastrój podkreśliły występy muzyczne z musztrą paradną w wykonaniu Orkiestry Wojskowej w Dęblinie. Uwagę zgromadzonych kilkakrotnie przykuł ryk odpalonego silnika odrzutowego TS-11 Iskra – prezentowanej przez Fundację Biało-Czerwone Skrzydła, która umożliwiła także zwiedzanie wewnątrz samolotu An-2 oraz pokazała żyroskop do symulowania przeciążeń.

Na ekspozycji zewnętrznej Dowództwa Generalnego Rodzajów Sił Zbrojnych jednostki wojskowe zaprezentowały swój sprzęt.

31.Baza Lotnictwa Taktycznego (2.Skrzydło Lotnictwa Taktycznego) wystawiła: samolot F-16 Tiger Demo Team – zespół demonstracyjny F-16 Polskich Sił Powietrznych i F-16 Tiger Demo Car.

3.Skrzydło Lotnictwa Transportowego: śmigłowce W-3WA Sokół SAR i Mi-17 oraz Mi-8, a także samoloty transportowe CASA C-295M i M-28B/PT.

43. Baza Lotnictwa Morskiego (Brygada Lotnictwa Marynarki Wojennej – samolot transportowo-pasażerski Antonow An-28TD.

23. Baza Lotnictwa Taktycznego (1.Skrzydło Lotnictwa Taktycznego) zaprezentowała: przekroje rakiet typu R-60 i R-73, przekroje rakiet R-27, fotel katapultowy K-36DM i strój pilota, składający się z kombinezonu, hełmu lotniczego, maski tlenowej, PPK – spodni przeciwprzeciążeniowych, IPS – indywidualnej uprzęży pilota oraz MUP– morski ubiór pilota i WUK – wysokościowy ubiór pilota.

Wojskowe Zakłady Lotnicze Nr 2 wystawiły systemy Bezzałogowych Statków Powietrznych: DROZD i DargonFly.

Zarząd Lotnictw Policji Komendy Głównej Policji zaprezentował śmigłowiec BELL-206. Zwiedzający mieli możliwość zapoznania się z wyposażeniem obserwacyjnym śmigłowca policyjnego oraz jego możliwościami (kamery światła widzialnego i termowizyjne.

Po raz pierwszy swój sprzęt pokazało Biuro Operacji Antyterrorystycznych Komendy Głównej Policji: lekki transporter opancerzony, broń strzelecką, umundurowanie, ochronę balistyczną, sprzęt noktowizyjny oraz wyważeniowy.

Na stoisku Pratt & Whitney można było z bliska zobaczyć: przekładnię silnika lotniczego PW 1000, silnik pomocniczy do samolotu APU 3200, silnik PT6a, model sterowania samolotem oraz historyczne urządzenie do nadawania alfabetem Morse’a.

Dostępny był także symulator lotu F 35 i symulator lotu szybowcem.

Instytut zaprosił gości do swoich laboratoriów i centrów badawczych. Pracujący w nich na co dzień inżynierowie oprowadzali gości i odpowiadali na pytania.

Odwiedzający mogli również już po raz drugi podziwiać zmagania najlepszych informatyków w Polsce w ramach II. Edycji EDC Hackathon 2018 – Flight Simulator organizowanego przez firmę Engineering Design Center.

Centrum Technologii Kompozytowych pokazało m.in.: system zrobotyzowanego układania taśm kompozytowych, prasę do przetłaczania kompozytów termoplastycznych, nowej generacji łopaty do śmigłowca ILX-27

W Centrum Technologii Kosmicznych można było zobaczyć: hamownię, napęd satelitarny GRACE, rakietowy silnik hybrydowy, rakietę ILR-33 Bursztyn na wyrzutni.

W Centrum Transportu i Konwersji Energii można było zaobserwować widowiskowe wydruk małych modeli w 3D z metalu i tworzywa.

W Sprężarkowni zaprezentowano urządzenia sprężające powietrze do tunelu naddźwiękowego. Industrialne wnętrza były barwnie podświetlone.

Centrum Nowych Technologii otworzyło dla zwiedzających Tunel aerodynamiczny dużych prędkości oraz Tunel aerodynamiczny małych prędkości – największy w Polsce tunelu małych prędkości o średnicy 5 metrów. Goście Mogli zwiedzić nowoczesną sterownię oraz zajrzeć do wnętrza tunelu.

Zmodernizowany w 2015 roku tunel aerodynamiczny małych prędkości T-3 jest tunelem o obiegu zamkniętym ciągłego działania z otwartą przestrzenią pomiarową o średnicy 5 metrów i długości 6,5 metra. Wymiary, moc silnika (5,6 MW) i prędkość przepływu powietrza (90 m/s) pozwalają zaliczyć tunel T-3 do światowej czołówki tuneli aerodynamicznych małych prędkości.

Dodatkowo tunel aerodynamiczny T-3 wyposażony jest w innowacyjną instalację przepływu wtórnego o średnicach IPW400 i IPW80, pozwalającą uzyskać dodatkowy przepływ powietrza o maksymalnym wydatku masowym odpowiednio 45 kg/s i 2 kg/s. Instalacja IPW80 pozwala również na podwyższenie temperatury czynnika roboczego do 250oC. Unikatowa instalacja umożliwia prowadzenie testów przepływów wewnętrznych elementów silników lotniczych lub ich modeli w warunkach symulowanego startu i lądowania z uwzględnieniem podwyższonej temperatury gazów wylotowych.

W tunelu T-3 wykonywane są badania obejmujące: pomiary sił i momentów, pomiary rozkładów ciśnienia, wizualizację przepływu. Badania te dotyczą modeli samolotów i podzespołów, śmigłowców (kadłubów, stateczników i wirników nośnych i ogonowych), a także budynków, okrętów, samochodów, pociągów oraz dwuwymiarowych profili. Wykonywane są również badania obejmujące stateczność dynamiczną, deformacje modelu aeroelastycznego oraz pomiary parametrów przepływu w warstwie przyściennej. Obiektami badanymi w tunelu T-3 mogą być modele statków powietrznych o rozpiętości skrzydeł do 4 m, modele połówkowe o połowie rozpiętości skrzydeł do 4m, obiekty nie lotnicze generujące opór aerodynamiczny  o wysokości do 3 m lub przekroju poprzecznym do 2,5 m2 albo modele wirników o średnicy do 3 m.

Alejki na terenie Instytutu Lotnictwa zamieniły się w miasteczko namiotów, w których wiodące ośrodki naukowo-badawcze, firmy z branży lotniczej, szkoły lotnicze oraz studenckie koła naukowe prezentowały swoje dokonania oraz przedstawiały ofertę szkoleniową i usługową.

Wśród nich Instytut Techniczny Wojsk Lotniczych zaprezentował bezzałogowiec krótkiego zasięgu, pionowego startu i lądowania AtraxM, bezzałogowy statek powietrzny NeoX – mające zastosowanie nie tylko do celów bojowych – np. do wsparcia z powietrza misji ratunkowych i poszukiwawczych, wykrywania skażeń czy do zabezpieczania imprez masowych – oraz wyrzutnię WW-4.

Aeroklub Warszawski zaprezentował statki powietrzne: dwa AT3, Cessnę 172, Aviat Husky, szybowiec PW-5, a także sprzęt spadochronowy i modele latające

Pilot z Aeroklubu zademonstrował kosz balonu na ogrzane powietrze i montaż palnika; ze względu na porywy wiatru powłoka balonu nie mogła być napełniona. Palnik balonowy, tzw. świeczka doskonale oświetlał stanowisko Aeroklubu, przyciągając wielu widzów.

Świeczka reklamowego balonu SprintAir – firmy, świadczącej wyspecjalizowane usługi lotniczych przewozów towarowych (air cargo), rozkładowych i czarterowych operacji pasażerskich, jak również szkolenia pilotów, operatorów ochrony lotnictwa cywilnego oraz obsługi liniowej i bazowej statków powietrznych – oświetlała Tunel aerodynamiczny dużych prędkości.

Po raz pierwszy materiały edukacyjne i informacyjne związane z technologiami kosmicznymi i sektorem kosmicznym w Polsce zaprezentowała Polska Agencja Kosmiczna, na której stoisku można było podziwiać zdjęcia konstelacji gwiezdnych.

Do swoich obiektów zapraszały stoiska muzeów: Muzeum 303 Im. Ppłk. Pil. Jana Zumbacha, Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie, Muzeum Sił Powietrznych w Po raz pierwszy można było też zobaczyć pokazy Grupy Historyczno-Edukacyjnej Szare Szeregi i Stowarzyszenia Grupa Historyczna Zgrupowanie Radosław.

Dęblinie, Centrum Nauki Kopernik, a także szkoły zachęcały do edukacji w dziedzinach lotniczych, a wydawnictwa lotnicze do lektury specjalistycznej.

Komenda Miejska Państwowej Straży Pożarnej m.st. Warszawy zaprezentowała samochód gaśniczy oraz pokaz cięcia auta.

Przez cały czas trwania imprezy odbywały się liczne wykłady i prelekcje.

Ponadto dostępne były liczne wystawy fotograficzne, spotkania autorskie oraz pokazy filmowe. Dużym zainteresowaniem cieszył się panel dyskusyjny: DZIEWCZYNY NA SAMOLOTY – o roli kobiet w typowo męskich zawodach: trudności, wyznania, marzenia. Zawody lotnicze cieszą się bowiem coraz większą popularnością wśród pań.

Sławomir Hesja Krajniewski – poprowadził prelekcję i warsztaty fotograficzne. Można było obejrzeć wystawę 100-lecie Lotnictwa Polskiego w fotografii Sławka Hesji Krajniewskiego. Inną ciekawą wystawę artystycznych zdjęć balonowych autorstwa Jakuba Sagana Podniebności II na dużych planszach można było podziwiać na zewnątrz.

Na tarasie widokowym nie tylko spotterzy mogli zrobić efektowne zdjęcia lub podziwiać gwieździste niebo za pomocą profesjonalnych teleskopów.

Wisienką na torcie imprezy była możliwość spotkania z Mateuszem Rękasem i Jackiem Bogdańskim – zwycięzcami Pucharu Gordona Bennetta 2018! Bohaterowie opowiadali o swoim wyczynie i podpisywali okolicznościowe kartki ze zdjęciem z lotu.

W sali Ikar była wystawa Aeroklubu Polskiego, który reprezentował Adam Paska. Można było z bliska obejrzeć dwa puchary zdobyte przez Polaków: w 2018 – przez Mateusza Rękasa i Jacka Bogdańskiego, którzy przebyli dystans 1145 km 290 m w linii prostej ze Szwajcarii do Polski w czasie 58 godzin i 28 minut oraz w 1935 przez załogę Burzyński – Wysocki, która przelatując na POLONI II aż pod Stalingrad – 1650,47 km w czasie 57 godzin i 54 minuty odniosła trzecie z rzędu zwycięstwo i zdobyła puchar na własność dla Polski.

Obok pucharów prezentowana była również nagroda za zwycięstwo w zawodach lotniczych świata Challenge 1932, którą wygrali Franciszek Żwirko i Stanisław Wigura pokonując załogi z 43 państw, za sterami polskiego samolotu RWD-6.

Więcej fotografii z wydarzenia >>

 

Kończymy obchody setnej rocznicy odzyskania niepodległości

Zakończyliśmy szczególny rok  – rok obchodów setnej rocznicy odzyskania niepodległości i stulecia lotnictwa polskiego, obfitujący w sukcesy polskich lotników, również balonowych.  

Pliki z artykułem PUCHAR GORDONA BENNETTA DLA POLSKI – o historycznym wyczynie Mateusza Rękasa i Jacka Bogdańskiego, a także z wcześniejszymi tekstami, są dostępne na stronie Publikacje.

Losowe fotografie
IMG_3986m A_IMG_5452 24. Nowy Dwor Mazowiecki mphIMG_20230421_155348
Mój Facebook
Balony okiem widza

Pokazy balonowe są bardzo widowiskowe. Aby pomóc zrozumieć ich specyfikę odpowiem na kilka często zadawanych przez widzów pytań

Dlaczego:

- balony nie latają w środku dnia, kiedy jest najwięcej ludzi na pikniku?
◄ Latają, gdy nie ma termiki.
Latem od wschodu słońca przez około 3 godziny, wieczorem przez około 2 godziny przed zachodem słońca. Im wyższa jest temperatura powietrza, tym czas na loty jest krótszy. W termice występują porywy wiatru i niebezpieczne dla balonu prądy wznoszące – które z kolei są dobre dla szybowców. Balony gazowe długo się napełnia, dlatego ich start jest przewidziany na wieczór, jak wszystkie będą gotowe.

- balony nie skręcają w kierunku widzów?
◄ Balony lecą z wiatrem. Często na różnych wysokościach wiatr zmienia kierunek. Piloci wykorzystują tę właściwość, by zmienić kierunek lotu, zmieniając wysokość lotu balonu.

- jak się steruje balonem?
◄ Aby zmienić kierunek lotu, wykorzystując wiatr na innej wysokości, wskazany do osiągnięcia celów sportowych lub znalezienia miejsca lądowania, pilot zmniejsza ciężar balonu, by lecieć wyżej – w balonie na ogrzane powietrze podgrzewa powietrze w powłoce palnikiem gazowym, a z kolei by obniżyć lot, zmniejsza ilość ciepłego powietrza w powłoce przez otwarcie górnej klapy; w balonie gazowym kosz jest unoszony przez gaz lżejszy od powietrza (przed wojną używano helu, obecnie stosuje się wodór, ze względu na niższą cenę), pilot może wymusić opadanie wypuszczając wodór przez klapę lub wejść we wznoszenie, wyrzucając balast.

- jakiego paliwa używa się do balonów?
◄ Do palników balonów na ogrzane powietrze używa się propan-butan – im więcej propanu, tym lepiej;). W balonie gazowym pozostaje tylko piasek…, który jest najlepszym balastem.

- ile waży balon?
◄ To zależy od pojemności powłoki balonu. W Pucharze Gordona Bennetta balony gazowe mają dopuszczalną pojemność 1000 m³. Kosze są różnych konstrukcji z różnych materiałów – pilotom zależy na jak najmniejszej wadze. Do kosza mocuje się worki z balastem – około 600 kg – zazwyczaj 60 worków po 10 kg piasku.
Balony na ogrzane powietrze mają różną wielkość – około 1000 m³ typowo sportowe, około 3000 m³ – turystyczne, około 12000 m³– do grupowych lotów komercyjnych. Dla bezpieczeństwa lotu znaczenie ma także wyposażenie kosza, w tym waga butli z gazem i waga pasażerów – nie miejcie zatem żalu do pilota, gdy przed zabraniem na lot turystyczny zapyta gości o wagę – musi oszacować ciężar całkowity i zabrać odpowiednią ilość gazu – jedna butla to około 60-80 l, czyli nawet 60 kg.
Przeciętny balon turystyczny po napełnieniu ma wagę kilku ton – dlatego trzeba uważać przy silnym, porywistym wietrze przy starcie (trzeba utrzymać balon aż zostanie dobrze wygrzany) i przy lądowaniu, oceniając drogę lądowania.

- balony gazowe są najczęściej białe?
◄ Kolorowy balon szybciej nagrzewa się od słońca, co powoduje, że balon jest mniej stabilny i trzeba zużyć więcej balastu; ma to istotne znaczenie w lotach długodystansowych i na wyższych wysokościach. Balony turystyczne są różnokolorowe i często są nośnikami reklam.

- jak wysoko leci balon?
◄ Balon leci w strefie przestrzeni powietrznej wyznaczonej przez kontrolę ruchu powietrznego. Balony turystyczne latają najczęściej nisko 150-500 m nad ziemią, gdzie są najlepsze widoki, na wysokości 1000-2000 m czasem pilot poszukuje lepszego kierunku wiatru. Balony gazowe lecą na dużych wysokościach, by uzyskać jak najlepszy dystans – nawet na 5-6 tys. m, wtedy obowiązkowo piloci mają aparaturę tlenową, transponder i utrzymują łączność z kontrolerami ruchu powietrznego.
Ustanawiane są też rekordy wysokości w różnych klasach. Polacy latali ponad 10000 m n.pm. Więcej o tym można przeczytać w artykule w Rekord Polski w Nr 3/4/2020 Przeglądu Lotniczego (sklep.plar.pl)

- balony mają różne kształty?
◄ Tradycyjne balony mają kształt kulisty – takie są balony gazowe. Balony na ogrzane powietrze bardzo ewoluowały. Im bardziej wydłużony kształt balonu (racer), tym większa jest dynamika zmiany wysokości (4-12 m/s), ważna na zawodach sportowych do osiągania celów wytyczonych na ziemi i w wirtualnej przestrzeni – gdzie wyniki mierzone są loggerami. Na pokazach i festiwalach balonowych można oglądać balony o nietypowych kształtach (special shape) – zwierząt, budowli czy butelek; są atrakcyjne, lecz dłużej się je napełnia i są mniej sterowne.

- jak zostać pilotem balonu?
◄ Trzeba zacząć od szkolenia teoretycznego w aeroklubie, przejść szkolenie praktyczne pod okiem instruktora i zdać egzamin na licencję pilota w ULC. Wymagane są pozytywne wyniki badań lekarskich. Szczegółowo o tym jak i gdzie można się wyszkolić na pilota i jakie warunki trzeba spełnić, żeby nim zostać można przeczytać w artykule Jak zostać pilotem balonu w Nr 6/2020 Przeglądu Lotniczego (sklep.plar.pl)

- ile kosztuje balon?
◄ Turystyczny balon można kupić za cenę średniej klasy samochodu (około 200 tys. zł za balon 3000 m ), ale zależy to od klasy balonu i wyposażenia; używany można kupić taniej.

- ile kosztuje lot?
◄ Wynika to z umowy z przewoźnikiem i jest zależne od ilości zabranych pasażerów.

- jak przygotować się do lotu?
◄ Ważny jest ubiór: wygodne, sportowe buty, najlepiej ze stabilizacją kostki, długie spodnie, długi rękaw koszuli – ważne przy lądowaniu, czapka – chroni od ciepła palnika i opadających pyłów z powłoki.